BET
– Tanya Hart (II.92)
tłumaczenie ze słuchu:
Piotr Studziński
(02.02.2013) oraz większa część (7.10.2017)
Jak się masz? Tupac Shakur! Witaj w naszym
programie.
Dziekuję, dobrze.
Powiem szczerze, że wysłuchałam kilku
opowieści i tego, co działo się z tobą, jako młodym człowiekiem.
Obejrzałam też film Juice i to, co tam zobaczyłam, w porównaniu z
twoimi przeżyciami, wydaje się piknikiem szkółki niedzielnej. Co ty
byś powiedział nam o swoim życiu - jakbyś je określił?
Powiedziałbym, że było ono testem na moją wiarę, rozumiesz? To tak,
jak w Biblii, kiedy mamy tego gościa - miał, zdaje się na imię Hiob
- któremu Bóg zgotował te wszystkie okropności, aby upewnić się, że
jego wiara jest niezachwiana. I to samo w moim wypadku, gdyby nie
przytrafiło mi się to wszystko, to nie sądzę, żeby moja wola
przetrwania była tak mocna, żeby stawić czoła czemukolwiek. Miałbym
mniejsze możliwości radzenia sobie z rzeczywistością.
Właśnie, pomówmy o tym, co przytrafiło ci
się podczas dorastania. Twoi rodzice byli członkami Partii Czarnych
Panter i można powiedzieć, że to była ich praca.
Taaa. Moja matka była Czarną Panterą i miała wysoką pozycje, co było
rzadko spotykane, bo seksizm panował również wśród Panter. Mój
ojciec przyrodni, Mutulu Shakur w tamtym okresie był także bardzo
znaną Panterą, prawdziwym rewolucjonistą. Korzenie mojej walki
sięgają głęboko. Z kolei mój ojciec chrzestny, Geronimo Pratt, miał
czołową pozycje wśród Czarnych Panter na Zachodnim Wybrzeżu.
Wspomniałeś, że odsiaduje on obecnie wyrok
dożywocia. Twoja matka miała cię już w brzuchu, gdy poszła za
pierwszym razem do więzienia. To bardzo ciekawa historia, powiedz
nam, dlaczego zamknięto ją w więzieniu?
Bo panował rasizm. Kiedy pojawiły się Czarne Pantery, rząd
spanikował. Powołali tą jednostkę, CONTELPRO. Uważali, że Pantery są
zagrożeniem dla amerykańskiego społeczeństwa i dlatego robili naloty
na ich domy, a w szczególności na tych, którzy według nich byli
najlepszymi mówcami. Moja matka była w siódmym miesiącu ciąży, a oni
podłożyli ogień pod jej drzwi i zaczęli krzyczeć, że się pali. Było
to około piątej rano, mama otwarła drzwi, oni wdarli się do
mieszkania, przyłożyli strzelbę do jej ciężarnego brzucha, następnie
wycelowali jej w głowę i powiedzieli, że ma się nie ruszać i że
została aresztowana. Nie potraktowali jej jak człowieka, a to była
kobieta w ciąży.
Jak myślisz, co twoi rodzice próbowali
osiągnąć, uczestnicząc w tym ruchu?
Uważam, że moja matka, jak wiele innych osób: Fred Hampton, Mark
Clark, Harriet Tubman, sądziła, że przygotowują ścieżkę, którą
będzie podążało następne pokolenie. Myślę, że moja matka wiedziała,
że (nasza) wolność nie nadejdzie za jej życia, dokładnie jak ja
sądzę, że nie nastanie za mojego. Kwestią jest jednak to, że albo
zostanie tak, jak jest, albo ktoś się poświęci. Ktoś pokazuje drogę,
abyśmy nie ugrzęźli w jakimś przeklętym kręgu śmierci. Ktoś musi się
wyłamać. Ktoś musi zaryzykować wszystko, nawet bycie biednym i
pobitym. Ktoś musi coś zrobić.
Najciekawsze w tej historii jest to, że
twoja matka wygrała tę sprawę sądową i sama dla siebie była
adwokatem?
Tak, sama sobie adwokatem, nigdy nie uczęszczała na studia
prawnicze, groziło jej trzystasześćdziesiatcoś lat więzienia. Jedna
czarna kobieta w ciąży wygrała tę rozprawę. To doskonale pokazuje
siłę czarnej kobiety i siłę ciemiężonych.
Jak młody człowiek odbiera to, że jego
matka; ojciec, który zmarł, ojciec chrzestny - wszyscy twoi
bohaterowie siedzieli w więzieniach.
Nie każdy z nich był Panterą. Mój ojciec przyrodni był Panterą, ale
mój biologiczny ojciec był gangsterem. Był zwyczajnym człowiekiem
ulicy. Podobało mu się to, że Pantery... Matka opowiadała mi, że
była to przygoda na jedną noc. Podobało mu się to, że gdy Pantery
szły do więzienia, to nie donosiły na siebie. Byli względem siebie
prawdziwi. Tak się wychowałem – w szacunku dla czarnych. Tak żyję,
tak umrę i taka musi być moja muzyka, aktorstwo, produkcje, wywiady
– wszystko musi zawierać miłość do czarnych..
Mając 20 lat wydajesz się mieć głowę na
karku. Rozmawialiśmy przed programem o innych czarnych w tym
biznesie, którzy nie prezentują miłości dla swoich własnych ludzi.
Rozmawialiśmy o... Czy wymienimy ich imiona?
Rozmawialiśmy takich osobach jak: Spike Lee, Arsenio Hall, Edie
Murphy i reszcie. Michaelu Jacksonie, Janet Jackson, Randym
Jacksonie, Pauli Abdul - o wszystkich. Ona nie chce być czarna, ale
chce kierować swoje wydawnictwa do czarnych. Ja tego nie pochwalam.
Nie podoba mi się, że schodzi ze swojej drogi i mówi: Nie jestem
czarna.
[leci teledysk Brenda's Got a Baby] to kawałek z twojego solowego
albumu...
2Pacalypse Now!
Chcę o tym z tobą porozmawiać, ale
wcześniej wróćmy do niezakończonego wątku: wymieniłeś takie postacie
jak Arsenio Hall, Eddie Murphy, Paula Abdul...
Zanim rozwinę wątek, pozwól, że coś powiem. Poza Paulą Abdul, są to
ludzie, których podziwiałem. Arsenio, Spike i Eddie Murphy. Jedynym
powodem, dla którego o nich wspominam, jest to, że uwielbiam ich i
chcę, żeby się nad sobą zastanowili. Wiem, że ludzie nie lubią, jak
czarni kłócą się między sobą i to nie jest tak. Ja, jako młody
człowiek proszę moich idoli, aby wyjaśnili, jak to możliwe, że
wspierają czarnych...
Jaki jest z nimi problem?
No dobra. Spike Lee: Ernest Dickerson jest jego operatorem filmowym
i nagrał wszystko, co kiedykolwiek stworzył. Stoi on za jego
sukcesami. Następnie Ernest Dickerson nakręcił swój pierwszy film,
czarny film. Wspieranie czarnego filmu nie polega jedynie na pójściu
na jego premierę. Nie chodzi tylko o to, aby kupić bilety na
Jungle Fever. Chodzi o wspieranie czarnych produkcji, czarnych
aktorów i czarnych reżyserów. Nie widzieliśmy czegoś takiego w
wykonaniu Spike'a Lee. To jego operator filmowy, więc
oczekiwałbym...
Nie przyszedł nigdy na plan filmowy?
Tylko jeden raz - życzyć powodzenia. Krzyknął, przejeżdżając
limuzyną w stronę Brooklynu. "Powodzenia". Młody, czarny mężczyzna.
Przecież on doskonale wie, przez co musiał przejść i nie wykazał
odrobiny solidarności. Ludzie powinni to wiedzieć. Jeśli zatem
ludzie z getta chcą wiedzieć, czy Spike Lee jest w porządku, to
odpowiadam, że nie jest w porządku. Nie w mojej opinii. Musi się nad
sobą zastanowić. Musi przestać obrażać w swoich filmach czarne
kobiety. Czy to w Jungle Fever czy w innych swoich filmach
musi umieszczać, tak zwana "scenę miłosną". Zawsze czarny mężczyzna
musi bić czarną kobietę, czy coś w tym rodzaju. To nie jest fajne.
Nie tak powinniśmy reprezentować naszych ludzi. Zapomniał, skąd
pochodzi. A nie pochodzi z Brooklynu, tylko od kobiety.
Co by o Spike'u nie mówić, to wielu z nas
dał pracę, czy to nie ma znaczenia?
To nic nie znaczy. Handlarze narkotyków też dają wielu z nas pracę.
To nic nie znaczy. Nie można iść na kompromis, jeśli chodzi o naszą
kulturę i zasady tylko po to, żeby dać nam pracę. Tylko po to, żeby
to podobało się masowemu odbiorcy. Rewolucja i walka o wolność nigdy
nie przychodziła łatwo. On doskonale wie, że przed nim wiele pracy.
Jeśli czuje, że coś idzie mu zbyt łatwo, to powinien wyczuć, że coś
nie jest w porządku. I rzeczywiście, koleś, coś tu nie gra. Eddie
Murphy przy całych swoich ogromnych zarobkach nic dla nas nie
zrobił.
Mocno angażuje się w działalność
charytatywną.
Działalność charytatywna nie dociera do getta i wszyscy dobrze o tym
wiedzą. Wszyscy ci, którym udało się wydostać z getta, mogą
zaświadczyć, że nigdy nie spotkali się tam z działalnością
charytatywną. Ona dociera do czarnych żyjących na przedmieściach, do
przedstawicieli czarnej klasy średniej, którzy tych pieniędzy nie
potrzebują. Jak biali niby przekazują pieniądze dla mieszkańców
getta, skoro boją się do tego getta pojechać? Eddie Murphy zbudował
swoją karierę na rozśmieszaniu czarnych. Zbudował swoją karierę na
humorze dla czarnych, na nas. To my śmialiśmy się najgłośniej. My
najgłośniej klaskaliśmy. My wykupowaliśmy bilety na jego występy.
Wspieraliśmy go, a on od nas zdezerterował.
Wiesz, co? Chciałabym, żebyś usiadł przy
jednym stole i podyskutował z Arsenio, Eddiem i Spike'iem.
Chciałabym usłyszeć ich odpowiedzi.
Bardzo chętnie. A powodem, dla którego mówię o tym w telewizji jest
to, że chcę, żeby się nad sobą zastanowili. Chcę, aby usłyszeli tego
młodego czarnego mężczyznę, który mówi "sprawdzam" i żeby sami nad
sobą się zastanowili. Nie mam na celu ich obrazić.
Porozmawiajmy trochę o Juice. Widziałam ten
film i chcę cię o coś szczerze zapytać. Chciałabym, abyś pomógł mi
zrozumieć. Traktuje on o młodym czarnym dorastającym chłopaku,
którego ty grasz, jesteś główną postacią. W filmie mordujesz swoich
przyjaciół. Wiem, że to tylko scenariusz, wiem że to nie jest
prawdziwy Tupac. Czy możesz powiedzieć szczerze, że jesteś z czegoś
dumny, jeśli chodzi o tę produkcję?
Tak. Jestem dumny z wszystkiego, co związane jest z tym filmem.
Sądzę, że mogę odejść, umrzeć, bo zostawiłem po sobie ślad. I wielu
młodych czarnych podpisze się pod tą wypowiedzią. Dla białego może
to być niezrozumiałe, mogą pomyśleć: Dlaczego on tak mówi? Czarni,
żyjący w takim a nie innym społeczeństwie, gdzie nie jest nam
obiecane dożyć do 21 lat, zrozumieją. Zagrałem w pełnometrażowym
filmie i wykonałem kawał dobrej roboty. Roboty, z której mogę być
dumny.
Możesz być dumny z siebie, ale czy nie
powiedziałeś, że czułeś się jak dziwka [pimped] z powodu kierunku, w
którym podążył scenariusz?
Zgadza się, mało tego, powiem teraz wszystkim - zarobiłem 15 tysi, z
czego rząd zabrał mi połowę, wychodzi więc na to, że na opowieści o
młodym czarnym mężczyźnie zarobią starzy biali ludzie. Mimo to,
spoko, bo miałem sposobność porozmawiać z młodymi czarnymi w całym
kraju. Dostałem szansę, aby stać się rozpoznawalnym.
A co z przekazem, bo prawdę mówiąc, byłam
wkurzona. Wiem, że wykonałeś dobrą robotę i Ernest też - nie mówię,
że było inaczej - ale widzę historię, która pokazuje, że młodzi
czarni zabijają się nawzajem. Dlaczego znowu to muszę oglądać?
Już wyjaśniam. Nie wiem, jak tam w innych obrazach o młodych
czarnych mężczyznach, ale w tym wypadku, czarny mężczyzna, dobry
czarny mężczyzna, Ernest Dickerson, poświęcił swoją kasę i czas.
Nigdy nie powiem na niego złego słowa, bo on dał czterem młodym
aktorom szansę na pokazanie, że młody czarny mężczyzna może osiągnąć
wszystko. On nie szukał aktorów, którzy wyglądają jak czarni, on
szukał czarnych aktorów. Bez względu na to, co przedstawia ten film
- to tylko film. Tak jak Terminator. Mamy wiele do osiągnięcia, ale
musimy robić to stopniowo. Jednym filmem nie uratujemy czarnej
Ameryki. Od czegoś trzeba zacząć. To dla mnie był ten początek.
Jaki płynie z niego przekaz?
Ciężko mi mówić za Ernesta, ale dla mnie przekaz jest taki, że młody
czarny mężczyzna może osiągnąć to, co chce.
Widzieliśmy, co zrobili Rodney'owi Kingowi
- cały świat to widział...
Poczekaj chwilę, skarbie. Pokażę ci, co zrobili Tupakowi Shakurowi.
Cały ten film (nagranie z pobicia Kinga) nie miał znaczenia dla
Policji Oakland. Wciąż byłem czarnuchem i udowodnili to. [Pokazuje
na policzku i oczodole] Może kamerzysta to uchwyci - to są blizny, z
którymi pójdę do grobu. To są blizny pod tytułem „Zrozum, że jesteś
czarnuchem”.
Kto ci to zrobił?
Policja z Oakland. Blizny nad okiem i resztę. I ja płacę ich
wynagrodzenia (z podatków)
Dlaczego?
Bo byłem wygadanym czarnym mężczyzną. Nękali mnie z powodu
przechodzenia przez jezdnię w zabronionym miejscu. Przysięgam, że
nie wiedziałem, co to jest, dopóki mnie nie pobili. Zatrzymali mnie
i poprosili o dowód tożsamości. W rzeczywistości nazywam się Tupac
Shakur – nie ma w tym nic fałszywego. To nie jest pseudonim
sceniczny. Tak się nazywam i tak im odpowiedziałem. Tylko dlatego,
że nie nazywałem się John Brown, zaczęli się nabijać – Skąd mama
wynalazła ci takie imię. To mnie wkurzyło. To było ponad ich
obowiązki. Dajcie mi mandat i zajmę się swoimi sprawami.
Powiedziałem im jeszcze słowa, które stały się sławne, dzięki
zespołowi N.W.A. To już było dla nich zbyt wiele. Nie mogli znieść
tego, że mówi tak do niego młody czarny mężczyzna, więc rzucili się
na mnie.
Wytoczyłeś im proces.
Pozew na 10 milionów - co jeszcze mogłem zrobić? Zobaczymy, co z
tego będzie. Rodney King wciąż walczy o swoje, a całe zajście
zostało nagrane. Mają to na taśmie!
Oglądając ten teledysk - Trapped - czy to
pochodzi z wnętrza ciebie?
Wszystko to, co kiedykolwiek powiedziałem – dobrego lub złego -
pochodzi z głębi mojego serca. Jeśli to złe, to Bóg jeszcze ze mną
nie skończył. Niech się za mnie weźmie. Mówię to dokładnie tak, jak
wychodzi to z mojego serca, bo tego właśnie potrzebujemy. Widziałem
już wszystko. Widziałem dzieciaki na cracku i w ogóle. Ameryka nie
jest w stanie pokazać mi nic, co... Nikt nie jest w stanie pokazać
mi czegoś, co sprawi, że się wycofam.
Czy masz żal? Czy jesteś zły?
Tak, jestem. Tak, jestem zły za to, że moja matka musiała na to
poświęcić kawał życia. Jestem zły z powodu tego, co spotkało Freda
Hamptona. Jego rodzina straciła dobrego żołnierza. I na to, że wciąż
zabijamy się nawzajem.
Mam tu tytuły utworów z twojego albumu i
chciałabym, żebyś powiedział mi, o czym myślałeś, kiedy je
napisałeś. [wymienia]
To reprezentuje moje 20 lat na tej planecie. Opowiadam o tym, co
zobaczyłem. Jestem jak ten dziennikarz John Johnson - powracam ze
swoim raportem.
Wybierzmy np Words of Wisdom.
To stary kawałek, miałem go już od jakiegoś czasu. To takie moje
zawołanie bojowe na wojnie z Ameryką. Nagrywałem wiele kawałków
przeciw policji albo o tematyce gangsta i chciałem pokazać, że można
mieć gangsterskie liryki i jednocześnie być świadomym tego, kto jest
twoim wrogiem. Tam wskazałem tego wroga. Poddałem totalnej krytyce
Panią Wolnosć, bo jest fałszywa, jest przeciwieństwem tego, czym
powinna być.
Widzę, że jesteś bardzo inteligentnym
młodym człowiekiem, wiem, że nie ukończyłeś szkoły średniej, że
byłeś bezdomny.
Tak. Byłem bezdomny. I wciąż nie posiadam dyplomu szkoły średniej.
Moim celem jest pokazanie, jak możemy z tego wyjść. Ocenia się nas
na podstawie stereotypów i szufladkuje.
My, Afroamerykanie zawsze wiedzieliśmy, że
wykształcenie jest kluczem. Wspomniałeś o Arsenio, Eddiem i Spike'u,
ale rzeczywistość jest taka, że oni są w stanie negocjować
multimilionowe umowy. Czy Tupac jest w stanie to zrobic?
Tak. Mógłbym to zrobić sam, ale chętniej zatrudniłbym czarnych,
którzy mają takie umiejętności. Dlatego chcę, aby chodzili do
szkoły. Nie chcę, żeby chodzili do szkoły tylko po to, aby zostać
koszykarzem. Mamy już multum koszykarzy. Zarabiamy co prawda sporo
kasy, ale nie jesteśmy szanowani. Od stulecia mamy wielu zdolnych
koszykarzy i ludzi ze świata rozrywki.
Digital Underground wciaż jest silne?
O, tak. Wszyscy mówią, że opuściłem Digital Underground, a ja wciąż
jestem jego znaczącą częścią.
A Uderground Railroad to twoja firma
produkcyjna?
Moja firma produkcyjna. Mamy te same zasady co Harriet Tubman.
Korzystamy z własnych źródeł i robimy to legalnie. Wszyscy ci,
których odrzucaliście - przestępcy i handlarze narkotyków - będą
działać zgodnie z prawem i siedzieć obok was w pierwszej klasie,
dzięki temu oto chłopakowi.
|