Wywiad Davey'a D z Afeni Shakur i siostrą Tupaca
tłumaczenie: Piotr Studziński
Wywiad ten został przeprowadzony na tydzień przed pierwszą rocznicą
przedwczesnej śmierci Tupaca.
Po pierwsze
chcę podziękować ci za udzielenie tego wywiadu. Zbliżamy się do
rocznicy przedwczesnej śmierci twojego syna. Tak wielu z nas jest
wciąż w szoku, nie może w to uwierzyć i wielu z ludzi pokolenia
hip-hopu próbuje się z tego otrząsnąć. Jednym ze sposobów na to jest
kontynuowanie uczenia się i dowiadywania się nowych rzeczy o Tupacu.
Wydaje mi się, że najlepszą drogą, aby naprawdę to zrobić, jest
rozmowa z Tobą, mamą Tupaca, Afeni Shakur. Ty jesteś osobą, która
może nam dostarczyć takich informacji. W końcu jesteś kobietą, która
go wychowała, jesteś osobą, która pomogła go ukształtować i pomogła
uczynić go człowiekiem, którego podziwiamy. Chciałbym, abyś na
początek powiedziała naszym słuchaczom, kim była Afeni Shakur. Byłaś
członkiem Partii Czarnych Panter, byłaś w ciąży z Tupakiem podczas
pobytu w więzieniu, jako jedna z niesławnych 21 nowojorskich osób.
Kim jest Afeni Shakur?
Pokój i szacunek dla wszystkich słuchaczy i dla wszystkich
ludzi, którzy przejmują się moim synem, którzy dbają o jego pracę,
dbają o jego muzykę. Chcę dać wyraz mojego poparcia dla braci i
sióstr, którzy są artystami albo próbują nimi być. Z głębi serca
zachęcam ich do pracy nad ich sztuką, a także do niepozwalania
nikomu i niczemu ograniczać ich artystycznego ducha. Dla mnie jest
to niezwykle istotne. Byłam członkiem Partii Czarnych Panter.
Przyłączyłam się w 1968 roku i nie byłam studentką. Nie przyszłam z
miasteczka uniwersyteckiego, jak to robiło wiele znanych Panter.
Przyszłam z ulic Południowego Bronxu. Byłam członkiem Disciples
Deads. Partia Czarnych Panter - jak zawsze mówiłam - dała mi trening
domowy. Partia nauczyła mnie rzeczy, które były zasadami życiowymi,
a te zasady były zasadami, które większość Panter starała się
przekazać swoim dzieciom i wszystkim innym, którzy ich słuchali.
Wiesz, że jedna z tych zasad mówiła - nie kradnij ludziom pieniędzy,
igły lub nawet kawałka nitki. Są to tylko podstawowe rzeczy
dotyczące tego, jak traktować grupę ludzi i jak traktujemy siebie
nawzajem. I to są te rzeczy, które wydaje mi się, że ludzie
rozpoznają w Tupacu. Odkryliśmy, że wewnątrz PCP starasz się i
żyjesz według tych zasad i wiążesz z nimi ochotę i gotowość, aby
chronić swoją rodzinę i swoich ludzi. Jeśli dużo mówisz i masz
ochotę mówić otwarcie o tych rzeczach, wtedy będziesz ofiarą rożnego
rodzaju ataków. To zasadniczo zdarzyło się nam wszystkim. Tupac był
i pozostanie w mojej pamięci jako dziecko PCP. Zawsze czułam, jakby
Tupac był żyjącym świadkiem tego, kim jesteśmy i kim byliśmy. Myślę,
że jego życie odpowiada każdej części naszego rozwoju, rozwoju
Partii i rozwoju w tym państwie, i nie sądzę, żeby umarło.
Jednym z
punktów widzenia, według którego ludzie wciąż odbierają Tupaca, jest
to, że był on gangsterem... Że był on kimś, kto prosił się o
kłopoty. Jak ty to oceniasz? W jaki sposób, szczególnie ci z nas,
którzy siedzą wewnątrz pokolenia hip-hopu, powinni postrzegać Tupaca?
Po pierwsze, różnica w temperamencie ludzi, a moim
temperamentem, naszym temperamentem jest taka, jak gdybyś zapytał
mnie o piosenkę 'Pójdź Brodem w Wodę, Bóg Zamiesza Wodami.' Chcemy,
żeby wody zostały zmieszane. Jesteśmy tymi, którzy robią kłopoty, to
po to tu jesteśmy. Nie przepraszamy za to. Dlaczego mielibyśmy to
robić? Jesteśmy rewolucjonistami, dziećmi rewolucjonistów. Wierzę,
że to prawda dla ludzi w każdym pokoleniu. To jest po prostu
prawdziwie naturalne. Dla nas jesteśmy tymi, którzy robią
zamieszanie, ponieważ dlaczego nie mielibyśmy być tacy w
społeczeństwie, które nie ma dla nas szacunku? Które nie ma szacunku
dla tego, o czym zaczęłam ci mówić. Cudem jest fakt, że tu siedzimy.
Nie sądzę, że mamy być kimś innym niż twórcami zamieszania. Tupac
mówił na temat ludzi, którzy krytykowali go za przeklinanie,
właściwie powiedział dosłownie - ''Kiedy wchodziłem do tego hallu,
ominąłem małe dziecko, które było głodne. Nie ma większego
przekleństwa niż małe, głodne dziecko.'' Jeżeli nie martwimy się o
kazirodztwo, gwałt, nasze dzieci, które umierają w stopniu w jakim
umierają, to nie mogę sobie wyobrazić, dlaczego robimy tyle hałasu o
słowo, jakiekolwiek słowo.
Czy uważasz,
że jego muzyka wpływała na ludzi, popychając ich w kierunku
przemocy? Była jedna taka sprawa, pamiętam, że policja w Houston,
chciała go pozwać do sądu i mówiła, że to przez niego został
zastrzelony oficer policji.
Pozwano go w Houston i tak właściwe ta kampania została
zapoczątkowana przez C. Delores Tucker, która teraz pozwała majątek
Tupaca, czyli jego muzykę. Pozwała go za niekorzystny wpływ na życie
seksualne jej i jej męża. Nie wydaje ci się, że jest to zagrywka
propagandowa? Oczywiście, że tak. I myślę, że jest w porządku, kiedy
mówimy, że właśnie tak jest... To po prostu niemożliwe, aby muzyka
wpłynęła na ciebie tak, że zrobisz coś zupełnie innego. Jeśliby to
było możliwe, to proszę, niech ktoś stworzy piosenkę, która
spowoduje, że nie będziemy się nawzajem zabijać. Błagam kogokolwiek,
żeby to zrobił. To powinno być łatwe, jeżeli myśli się w ten sposób.
Oczywiście to pojęcie irracjonalne i o to właśnie mi chodzi, gdy
mówię, żebyśmy myśleli (co robimy).
Nie pozwól, żeby inni myśleli za ciebie. Użyjmy racji. Jest w
porządku, kiedy to robimy. Powiem ci coś innego, (powiem) ludziom,
którym jest smutno z powodu opuszczenia przez Tupaca tej planety.
Musimy pamiętać, że każdy z nas przychodzi na ten świat z datą
początku i końca (życia). Data urodzin Tupaca to 16 czerwca 1971, a
koniec to 13 września 1996. W ciągu 25 lat życia, które Bóg dał mu
na tej ziemi, lśnił niczym gwiazda i zrobił wszystko, co miał do
zrobienia, powiedział wszystko, co miał do powiedzenia. Nie musisz
opłakiwać Tupaca, ale opłakuj siebie, ponieważ my tu zostaliśmy z
tymi sprzecznościami, którym ciągle musimy stawiać czoło.
Cała ta rywalizacja między Tupakiem i Biggiem u szczytu ich
karier martwi wielu ludzi z powodu tragicznego finału. Czy
kiedykolwiek rozmawiałaś z matką Biggiego? Wiecie, że wy (matki,
nieżyjących raperów) jesteście postrzegane w sposób: dobra, jeśli
nie możemy być obok nich (raperów), to musimy być obok ich matek.
Jakie słowa przekazałabyś na ten temat? I jakie są twoje myśli na
ten temat?
Pozwól, że powiem tylko, że mój syn został zabity 13 września
1996, 10 listopada Yafeu Fula, jeden z Outlaws i członek grupy
mojego syna, członek naszej rodziny został zamordowany... 12
stycznia córka kolejnego członka PCP została zamordowana w swoim
łóżku z dzieckiem bawiącym się obok niej, podczas kiedy zabójca -
jej mąż - oglądał to cały długi dzień. Od początku wiedziałam, że
nie jestem sama. A to, że nie jestem sama, nie znaczy, że jedynymi
ludźmi, którzy zostali zabici, byli Biggie i Tupac. Jest mi bardzo
przykro, ale każda śmierć dziecka jest bolesna. Dla mnie jest to
bolesne, ponieważ jest to proces, który musimy powstrzymać. Wracamy
do tej samej rzeczy, w której chodzi o rozsądek i rozum. I o
wygrywanie. I jak powiedziałam, Tupac miał 25 lat i było to 25 lat
wspaniałej pracy. Inna osoba musi wiedzieć, że niezależnie od czasu
jej przeznaczonego, powinna zdawać sobie sprawę ze swoich osiągnięć.
I jestem pewna, że matka Biggiego musi mieć takie same odczucia
odnośnie jej syna. Nie ma sensu, żeby ludzie usprawiedliwiali swoje
słabości poprzez rozprawianie albo poprzez spędzanie tak dużej
ilości czasu na mówieniu o Tupacu i o Biggiem.
Co rozumiesz poprzez usprawiedliwianie się?
Chodzi mi o to, że wszyscy musimy mówić o naszych własnych
sprawach. Kiedy rozmawiamy o rywalizacjach Wschodu z Zachodem, to
nie mam pojęcia, co to jest. Ale pozwól, że powiem to tak - mój syn
został postrzelony dwa razy; pierwszy raz - pięciokrotne
postrzelenie, dwukrotnie w głowę i w tym czasie myśleliśmy, że
mógłby umrzeć. Około roku później znowu został postrzelony i umarł,
ale nie było tu rywalizacji. Poprzez muzykę mój syn przekazał
wszystkie uczucia zrodzone po pierwszym zamachu. Jak zawsze mówię,
Tupac wymownie opowiadał o tym, jakie ma odczucia odnośnie tej
sprawy między Wschodem, a Zachodem. Nie próbowałabym nawet zmieniać
jednej części zdania, jakie Tupac wypowiedział na ten temat,
ponieważ Tupac był honorowym młodym mężczyzną. On nie kłamał i
cokolwiek Tupac powiedział, że się stało, to stało się to właśnie w
taki sposób (w jaki to opowiedział). I sądzę, że ludzie muszą radzić
sobie z ich odpowiedzialnością za wszystko, co zrobili lub czego nie
zrobili. To także część życia. Tupac poradził sobie ze swoimi
obowiązkami i uważam, że inni powinni zrobić to samo.
Mówisz o
Tupacu będącym honorowym i mówiącym prawdę. Jak odbierasz to, co
powiedział w nagraniach o tobie?
Mówił prawdę. Żyję z prawdą. Nie mam sekretów. Nie miał ich
także Tupac, ani moja córka. Nie żyjemy, chowając się za sekretami,
nie żyjemy, kłamiąc, jesteśmy, kim jesteśmy i jesteśmy dość
szczęśliwi, że jesteśmy tacy, jacy jesteśmy. Jesteśmy dumni z tego,
kim jesteśmy i bronimy tego.
Czy było to bolesne, kiedy mówił o tym, jak byłaś narkomanką? Czy
było to coś, co musiałaś omówić? Czy wiedziałaś, że przedstawia dla
publiczności w muzyce pewne rzeczy, które przytrafiły mu się w
życiu, aby oni spojrzeli na to, usłyszeli to i sformułowali swoją
własną opinię?
Z początku wszystkie piosenki, które Tupac napisał, były
głównie sposobem na wyrażenie tego, co czuł. Masz prawo wyrazić
swoje uczucia. Nie musiałam się z nimi zgadzać. Chciałam koniecznie,
żeby powiedział, co czuje szczególnie odnośnie bólu, który
spowodowałam. Tak właśnie się leczymy, a wiesz, według mnie to Tupac
tłumaczył coś, co przytrafiło się jego rodzinie, jego reakcje na te
wydarzenia i jego odczucia odnośnie takiej sytuacji. Myślę, że były
szczere i szanuję go za to. Całkowicie.
Tupac podczas swojej kariery zrobił wiele. Jak ci się wydaje, co
powinien on zrobić inaczej, jeśli chodzi o decyzje, które
podejmował? Jak myślisz, jaką drogą powinien (to wszystko)
kontynuować? Czy uważasz, że w pewnym momencie zboczył (z właściwej
drogi) lub poszedł złą drogą?
Sądzę, że Tupac podejmował najlepsze decyzje sam za siebie.
Chciałabym zachęcić młodych ludzi do samodzielnego podejmowania
decyzji. Podejmujesz decyzje, za którymi się opowiadasz i ponosisz
za nie odpowiedzialność. Naprawdę, to jest życie, próbujesz stworzyć
różnicę poglądów w życiu ludzi, ponieważ stanowczo się za czymś
opowiadasz. Tupac był dla mnie doskonały.
Jak sądzisz,
jakie błędne opinie krążą na jego temat i które chciałabyś wyjaśnić
jako jego matka?
Błędne opinie na jego temat są takie, że Tupac był raperem,
Tupac nie był nastawiony politycznie i że Tupac był gangsterem.
Sądzę, że czas pozwoli odkryć prawdę. Wierzę w legendę Tupaca.
Naprawdę wierzę w boskość legend. Wierzę, że Bóg wybrał Tupaca i w
to, że żaden człowiek nie może zniszczyć jego wizerunku, legendy,
życia, muzyki, czy jego pracy. W rzeczywistości więc, nie przejmuję
się tym, co mówią ludzie, ponieważ naprawdę wierzę, że Bóg go tu
przysłał. Przysłał go z misją. (Tupac) spełnił swoją misję i wrócił,
skąd przyszedł.
Co takiego
jest w Tupacu, co tak wielu ludzi podziwiało i wciąż podziwia?
Jego prawda w obliczu każdej sytuacji. Wiesz, dlaczego ludzie
nie chcą uwierzyć, że on nie żyje? Oni wierzą, że Tupac mógł stawić
czoło wszystkiemu i osiągnąć sukces. Pozwól mi powiedzieć - ty też
możesz.
Minął rok, a
śmierć Tupaca otacza wiele kontrowersji - na przykład kto jest
właścicielem majątku, praw nagraniowych, czy związanych z wytwórnią
Death Row. Co się z tym dzieje? Czy możesz nam powiedzieć, jak się
sprawy mają i w jakim kierunku chciałabyś, żeby poszły?
Jeśli chodzi o Death Row, osiągnęliśmy pewnego rodzaju
porozumienie i jestem pewna, że ta kwestia została prawdopodobnie
rozwiązana.
Wstrzymano
wydawanie nagrań innych artystów z Tupakiem. Myślę, że to w
porządku, ponieważ od samego początku musieli przyjść do ciebie i
dogadać się w ten czy inny sposób, zanim te materiały zostaną
wydane. Na jakim etapie jest to teraz? Czy usłyszymy niektóre z jego
wcześniejszych nagrań? Część rzeczy, które pozostawił w Death Row,
czy zaczną się one pojawiać lub czy istnieją inne plany dotyczące
wydawania jego muzyki, filmów itd.?
Część osób z biologicznej i niebiologicznej rodziny Tupaca
założyło Amaru Records. Tupac najprawdopodobniej zrobiłby to samo,
jeśliby żył. Na początek zamierzamy wydać jego wcześniejsze utwory,
aby ludzie lepiej zrozumieli jego podróż (przez życie). Można poznać
początek jego podróży, więc byłoby prawdopodobnie w porządku móc
poznać też i początek. To właśnie próbujemy zrobić w pierwszym
wydaniu.
Po tym chcielibyśmy zrobić album w postaci hołdu i tomik audio
jego poezji. Będziemy także zaangażowani na przestrzeni dwóch,
trzech lat w rozwijanie i wydawanie twórczości do ośmiu nowych
artystów. Mam nadzieję, że uda się to osiągnąć i to na zgodnie z
określonymi zasadami i etyką. Staramy się teraz negocjować na temat
filmu dokumentalnego o życiu Tupaca. Prawdopodobnie będzie to film
fabularny, tworzony wspólnie z HBO i producentem Marvinem Worthem...
To, czego żądaliśmy, to żeby ludzie nie kradli materiałów
Tupaca. Naprawdę mniej pracy mamy z kontrolą tego, co mamy, niż z
kradzieżami. I problem, który tego dotyczy, jest taki: jeśli Tupac
byłby tutaj, zrobiłbyś to? A odpowiedź na to pytanie brzmi
oczywiście: nie. Po pierwsze, nie mam dla ciebie szacunku, ponieważ
jesteś tchórzem. I wiem, że gdyby Tupac tu był, to nazwałby cię
jednym z tych określeń, które tak dobrze znał. I takie mam mniej
więcej odczucia odnośnie Vibe Pictorial Book. Dowiedziałam się o
tym, kiedy przeglądałam Essence Magazine. Rozmawiałam z Quincym
Jonesem przez cały rok, a on nigdy o tym nie wspomniał. Nie mam
szacunku dla tego rodzaju postawy. Ludzie mogą kupować to, co chcą,
ale nie oczekujcie ode mnie, żebym powiedziała, że jest to w
porządku, ponieważ tak nie uważam... a nie jestem na nikogo
wściekła.
Jakie
jednostki w dzisiejszych czasach są według ciebie ucieleśnieniem
ducha rewolucyjnego, który często jest kojarzony z Tupakiem? Kto
posiada ten sposób myślenia?
Myślę, że Sista Souljah posiada ten rodzaj ducha. Myślę, że ma
go także Geronimo Pratt... Także Mumia Abu Jamal. To nie jest tak,
że Tupac był najbardziej doskonałą osobą. Proszę ludzi, żeby byli po
prostu honorowi, szczerzy, szczerzy względem siebie i na swój temat,
odważni, jeśli chodzi o prawdę. Kiedy to widzę, czuję się odrobinę
lepiej, ale niezależnie od tego, nie jestem zła na nikogo.
Czy jest to
stracone pokolenie? Czy my jesteśmy straconym pokoleniem?
Absolutnie nie! Dziękuję ci Treach za twoją piosenkę. Dziękuję
ci Scarface za twoją piosenkę. Dzięki za szacunek Bone Thugs N
Harmony. Dzięki za szacunek i przynajmniej muzyczne zrozumienie
tego, o co chodziło mojemu synowi. Oni to zrobili. Dziękuję im z
głębi mojego serca.
Powiedz nam coś o fundacji...
Chcę powiedzieć ludziom, że poza muzyką Tupac chciał
wystartować z czymś, co pomagałby rodzinom, pomagałby ludziom.
Chcielibyśmy to kontynuować. Założyliśmy Fundację Tupaca Amaru.
Będziemy wam dawać ogłoszenia, w jaki sposób można skontaktować się
z fundacją, obojętnie czy ktoś chce otrzymywać, czy ofiarować pomoc.
Jesteśmy tym naprawdę podekscytowani. Jedną z pierwszych rzeczy,
którą chcemy zrobić poprzez fundację, to zbudować Instytut Sztuki
imienia Tupaca w Marin City, gdzie ten mały chłopiec został zabity.
Chcielibyśmy tam pozostawić coś, co będzie instytucją, która pracuje
każdego dnia i dostarcza pomoc dla kogoś z tej społeczności. Tupac
chciał wybudować Ghetto Heavens i Thug Heavens w całym kraju. I
takie właśnie rzeczy zamierzamy zrobić...
Masz jakiś
pomysł, kto mógł go zabić? Czy uważasz, że rząd miał z tym coś
wspólnego? Mówią, że raperzy są rewolucjonistami lat 80. i 90. Czy u
dzisiejszych artystów rapowych zauważasz takie same siły, które
podzieliły Partię Czarnych Panter ?
Tak. Ale nie chcę upraszczać pewnych rzeczy, mówiąc, że to wina
rządu, ponieważ to kolejny powód, dla którego chciałabym, aby ludzie
przeczytali "Sztukę Wojny" Sun Tzu i "Księcia" Machiavelliego i
przez to lepiej oceniali pewne sprawy. Nie sądzę, że jest to wina
tylko rządu. Nie uważam, że nasi wrogowie są tylko w rządzie.
Wierzę, że w czyimś interesie było takie właśnie rozegranie. Z
drugiej strony, kimkolwiek była osoba, która nacisnęła na spust i
ktokolwiek brał w tym udział i wie o tym, będzie musiał z tym żyć od
teraz na zawsze. Nie tylko oni będą musieli z tym żyć, ale także ich
dzieci i dzieci ich dzieci. Nie chciałabym stanąć przed Bogiem i
powiedzieć, że ja jestem tym, który pozbawił Tupaca życia. Co więc
chcę powiedzieć, to więcej władzy dla nich.
Siostra Tupaca
także brała udział w rozmowie i niektóre pytania były skierowane do
niej. Jak to było dorastać z Tupakiem? Jaką był osobą? Czy był taki
sam, jak w filmach, muzyce i teledyskach?
Jeśli się dokładnie wsłuchasz i przypatrzysz, to tak.
Dorastaliście z nim w taki sam sposób jak ja. Chodzi tylko o to, że
ja dorastałam z nim dłużej. Ale wszyscy dorastali z nim w taki sam
sposób jak ja. Wszystko, od Souljah's Story, Brenda's Got a Baby do
Against All Odds, wszystko o czym mówił, mogło nie być jego własnymi
(przeżyciami), być może był to sposób, w jaki Bóg chciał, żeby on to
zrobił. Prawo pisane jest prawdą, ale prawdą jest także życie. Jeśli
nie była to jego prawda, była to twoja prawda, moja prawda, prawda
dziewczyny na ulicy, było to dla niego prawdziwe. Jeśli on przez to
nie przeszedł, ja przez to przeszłam. Czuł, co czują inni ludzie,
obojętnie czy to był on, czy nie.
Czy dorastałaś
z nim przez całe życie?
Nie jestem pewna, w jakich to było latach... ale kiedy mama
zaczęła brać narkotyki, ja zaczęłam dojrzewać, a Pac zaczynał się
stawać gwiazdą. Pracował nad swoją karierą. Nie minął nawet rok,
kiedy wyjechał na trasę z Digital do Japonii. Był to jedyny rok
mojego dzieciństwa, podczas którego nie byliśmy razem. Potem miał
swoje własne mieszkanie i stał się niezależnym mężczyzną.
Czy czujesz na
sobie oczekiwanie i presję, ażebyś była ucieleśnieniem Tupaca?
Naprawdę czuję to tak, że jeśli ktokolwiek na mnie naciska, to
tylko ja sama. Wierzący ludzie mówią - jeśli zostałaś dotknięta
przez Jezusa, twoje życie już nigdy nie będzie takie same i zmienisz
życie innej osoby. Czuję się tak, jakbym została dotknięta przez
świętego. Muszę wychować syna, a Pac był takim samym mężczyzną w
moim życiu, jak moi synowie. Teraz muszę się nauczyć, jak mam sobie
radzić sama.
Czy jest
jeszcze coś, co chciałabyś, abyśmy wiedzieli, czy zatrzymali w
naszych sercach odnośnie twojego syna?
Pamiętajcie słowa mojego syna. Pamiętajcie, aby trzymać głowę
podniesioną do góry. Pamiętajcie Against All Odds. Nikt was nie może
osądzać, jest to robota Boga. Pamiętajcie, o czym mówił Tupac.
Naprawdę proszę ludzi, aby uczyli się z jego muzyki i żeby słuchali
jego muzyki z otwartym sercem i spokojnym umysłem.