1971 - 1986 BEZWARUNKOWA MIŁOŚĆ

Karen Lee - Spotkałam Tupaca, kiedy miał zaledwie kilka tygodni i widywałam go dość często, aż do mementu, gdy skończył 4 lub 5 lat. Byłam przyjaciółką jego biologicznego ojca Billy'ego Garlanda. Tupac wyglądał poważnie, a największą rzeczą, którą dało się u niego zauważyć były oczy. Był bardzo czujnym, małym chłopcem. Mopreme - Afeni i mój ojciec (Mutulu Shakur) pobrali się na początku lat 70-tych. Miałem 4 lub 5 lat, kiedy zaczęliśmy razem z Tupakiem (wtedy 2 lub 3 letnim) mieszkać, ponieważ mieliśmy osobne matki. Mieszkaliśmy w Harlemie. Z pewnością nie byliśmy zamożni, jednak byliśmy rodziną.

Watani Tyehimba - Mutulu, Afeni i ja pracowaliśmy razem nad wydaniami COINTELPRO. Pracowaliśmy wiele nad sprawami więźniów politycznych, a także nad sprawami związanymi z ruchem wyzwolenia czarnych w różnych miejscach przez ładnych parę lat. To właśnie ukształtowało Tupaca jako osobę, którą był.

Mopreme - Był starszy niż wskazywał na to jego wiek. Zawsze chciał się obracać w towarzystwie starszych kumpli, ze mną i moimi kuzynami. Mówił: "Nie wiem, co sobie pomyślicie, ale idę z wami."

E.D.I. - Chodziliśmy do tej samej prywatnej podstawówki na Lower East Side. Ja byłem w trzeciej klasie, a Tupac prawdopodobnie w szóstej. Żeby tam chodzić, trzeba płacić, to dlatego nie chodziliśmy tam zbyt długo. Chodziliśmy tam przez około sześciu miesięcy, a potem musieliśmy odejść.

Watani Tyehimba - On był aktorem przez całe życie. Kiedy miał 13 lat zagrał Rodzynka w Słońcu w Apollo Theatre (Po tym jak przyłączył się do grupy teatralnej 27th Street Ensemble).

E.D.I. - Był najbardziej inteligentny z nas wszystkich i zawsze miał dla nas plan. Na ulicy mieliśmy w zwyczaju bawić się w Drużynę A i Pac zawsze był Hannibalem - przywódcą. Wszyscy pytali się Paca co mają robić.

1988 - 1990 W PUŁAPCE

Charles Fuller - Tupac był bez dachu nad głową i pozostawał w Marin City. Przygarnął go mój brat. Chcieliśmy, aby miał w miarę normalnie, aż do momentu, kiedy nie otrzyma kontraktu nagraniowego. Stawał się dość niebezpieczny, robił wszystko, aby utrzymać się na powierzchni.

Sleuth-Pro - Marin jest naprawdę ładnym terenem nad Zatoką, ale Miasto Marin to osiedla, nazywają je dżunglą. Mopreme - Miał wtedy ciężko, musiał sobie radzić z problemami, zwiazanymi z jego matką. Bardzo często przychodził do mnie, abym go przenocował. Obcinałem mu włosy, odpoczywał u mnie.

Watani Tyehimba - Moja rodzina prowadzi ośrodek kulturalny, który wtedy nazywał się Center for Black Survival. Była tam grupa młodzieży nazywająca się New African Panthers i Tupac stał się przewodniczącym tej organizacji. Przygotowywali różne zabawy i przedstawienia w naszym ośrodku. Tłumaczyli kwestie polityczne i społeczne, a on pomagał im to wszystko pozbierać do kupy.

Leila Steinberg - Zaczynałam jako tancerka, ale koniec końców zajęłam się promowaniem koncertów rapowych w Kaliforni. Kiedy Pac przeprowadził się do Marin City, słyszałam o tym dzieciaku, którego musiałam wstawić do moich pokazów. Rapował i pisał wiersze dla wszystkich, którzy chcieli słuchać. W międzyczasie ludzie mówili Tupacowi, że jest taka kobieta z dojściami, która może mu pomóc.

Charles Fuller - Gdy słyszałeś jego rap, wiedziałeś, że ma talent. Wiedziałeś, że on powinien mieć pieniądze i powinien je zarabiać rapując.

Leila Steinberg - Byłam pewnego dnia w klubie, tańczyłam i zauważyłam Paca po przeciwnej stronie. Był bardzo atrakcyjny i pomyślałam sobie: "Hmmm..." Tak więc tańczyliśmy razem, ale nie zapytałam jak ma na imię. O mnie także nie zapytał, po prostu tańczyliśmy i potem odeszłam. Następnego dnia siedziałam na trawie czytając książkę Winniego Mandeli pt. "Part of My Soul Went With Him" i znienacka usłyszałam jego głos: "Uwielbiam tą książkę." Zapamiętałam jego oczy. "Ty jesteś tym, z którym wczoraj tańczyłam," i podałam mu swoje imię. "Jestem Tupac, będziesz moim menadżerem, a jeśli nie wiesz jak to zrobić, ja wiem jak cię tego nauczyć. Jestem gwiazdą." To była nasza pierwsza rozmowa.

Cosima Knez - byłam wtedy w połowie drugiego roku na Tamalpais High School i oczywiście wszyscy zauważyliśmy nowego ucznia, Tupaca. Sądzę, że był młodszy. Razem z moją przyjaciółką śmiałyśmy się ponieważ na głowie miał włosy zgolone z boku, a góra była koloru blond. Bardzo szybko się zaprzyjaźniliśmy. Chodził za mną od dłuższego czasu i nie chciał słyszeć w odpowiedzi nie.

Leila Steinberg - Mieszkał w tamtym okresie razem ze mną i dosłownie uczył mnie, jak być jego menedżerem. Nic na ten temat nie wiedziałam i dlatego nienawidziłam tego. On już wtedy miał te wszystkie książki o biznesie muzycznym, a ja nie miałam ani jednej. Na początek kazał mi sporządzić listę wszystkich osób, które znałam, a które miały jakieś znajomości.

Cosima Knez - W naszej szkole mieścił się naprawdę dobry wydział dramatyczny i na koniec roku odbywało się duże przedstawienie. Pamiętam, jak widziałam Tupaca na scenie i byłam absolutnie pod wrażeniem. Mimo tego, że poruszał się w kręgach ludzi z getta, a biała obsada dramatu to było zupełnie coś innego, to i tak się wyróżniał. Był niezwykle utalentowany i mówiono o nim przez parę tygodni.

Leila Steinberg - Był najlepszym kucharzem. Najbardziej lubił robić jajka i skrzydełka z kurczaka. Przemieniał 25 centowe posiłki w coś nie z tego świata.

Atron Gregory - Wielu ludzi, których wtedy spotykałem mówiło: "Wiesz co, będę twoją następną gwiazdą. Będę najlepszy." Wszyscy mi to mówili, więc nie uważałem, aby z Tupakiem było inaczej. W tamtym okresie, Tupac, Ray Luv i DJ Diz tworzyli grupę Strictly Dope. Leila naprawdę chciała, abym spotkał się z Tupakiem. Zdecydowałem więc, że Shock (G, z digital Underground) wysłucha go w studio.

Leila Steinberg - Zadzwoniłam do Shocka i powiedziałam: "W dupie mam to, czy jesteś zajęty pracą nad nowym albumem, bo najprawdopodobniej będziesz chciał mieć na nim Paca. Dlatego musisz rzucić to, co teraz robisz i pozwolić mi przyprowadzić do ciebie tego człowieka." Dostaliśmy się do studia i Tupac napisał utwór pt. "Panther Power" i ten tekst naprawdę docierał do ciebie.

Sleuth-Pro - Powalił nas wykonaniem tej piosenki bez podkładu. Ten gość jest gwiazdą - pomyśleliśmy. Musimy go przyjąć. Tak to właśnie dostał się na końcówkę pisoenki Digital Underground "Same Song" w 1991.

1990 - 1994 PRZECIWKO ŚWIATU

Money-B - Pojechaliśmy w trasę z Public Enemy. Pamiętam jak pierwszego dnia w Auguście mieliśmy przeprowadzić próbę głosu, Hałasy na podjeździe, wydawało się, że dźwiękowiec wpadł na Paca (który pracował jako roadie). Więc Pac odepchnął dźwiękowca i powiedział: "Nie przeprosisz mnie?" Pac był gotów skopać gościowi tyłek i musieliśmy go przytrzymać. Mówiliśmy mu: "Pac, nie możesz bić dźwiękowca. To on zajmuje się pieprzonym dźwiękiem."

Atron Gregory - Nie wiem czy Money to pamięta, ale była jeszcze jedna sprawa z innym dźwiękowcem, który chciał uderzyć Tupaca latarką. Powstrzymaliśmy go jednak.

Money-B - Jeszcze podczas tej samej trasy, byliśmy w Memphis, a Pac lubił nosić dużo srebrnych łańcuchów. Przybiegł do mnie mówiąc: "Mon, dalej rusz się, jest zadyma." Zapytałem go, o czym mówi i powiedział mi: "Ci ludzie ukradli jeden z moich łańcuchów. Chodźmy ich dorwać." Pytam: "Pac, ilu ich jest?" "Jest ich około dziesięciu. No dalej, chodźmy!" Odpowiedziałem mu: "Koleś, nie będę się bił z ludźmi w Memphis w ich własnym mieście, tego nie można wygrać." Pac mówi: "Pieprzyć to!" Ja na to: "Dobra, pójdę z tobą, ale tego nie chcę."

Sleuth Pro - To była trasa w czasie której zmarł Trouble T-Roy (z zespołu Heavy D & the Boyz) Wieczorem, po tym jak zmarł, Tupac wszedł do mojego pokoju płacząc, rycząc. Oni naprawdę się do siebie zbliżyli, zawsze żartowali. Tupac pokazał wtedy swoją wrażliwą stronę. Płakał jak dziecko. Chciał dostać zaliczkę pieniężną, bo miał zamiar się upić. Cierpiał przez resztę trasy.

Money-B - Tupac był bardzo wrażliwy, nie był podły i gwałtowny. Kiedy po raz pierwszy pojawiła się Mariah Carey, słuchał jej non stop. I zawsze słuchał Sade. Zawsze mówiłem: "Człowieku, wyłącz to!" Powiedział mi, że tego nie rozumiem.

Sleuth-Pro - Będąc w trasie, Tupac nigdy nic nie prał. Nosił ubrania tak długo, aż zaśmierdną, a potem je po prostu wyrzucał i kupował nowe. Noszenie ubrań trwało u niego 2 lub 3 dni. Kiedy udało mi się dostać do jego rzeczy, kazałem mu dać je miejscowym dzieciakom.

Shock-G - Pamiętam, jak w moim domu było pełno petów i popiołu. Gdziekolwiek nie stanął, tam znalazł się popiół. Mówił: "Shock, mam świetny pomysł, musimy wychodzić na scenę.." "Pac, daj spokój człowieku, to jest mój dom, a nie hotel." "O, przepraszam, racja. Ale słuchaj...O cholera, znowu to zrobiłem."

Atron Gregory - Dostarczyliśmy demo Tupaca prawie każdemu i nikt nie chciał go zapisać. Kiedy powiedziałem mu, że chyba będziemy musieli wydać jego nagranie niezależnie i zobaczyć co się stanie, wyraz jego twarzy nie przedstawiał smutku. Dla niego ważne było, że jego nagranie zostanie wydane. Nie musieliśmy wydawać tego nagrania niezależnie, ponieważ spotkaliśmy się z prezesem Tomem Whalleyem, który zakładał nową wytwórnię muzyczną - Interscope. Tomowi bardzo podobało się "Trapped" i przekazał nagranie wspólnikowi Tedowi Fieldowi i jemu się także podobało. Tupac, ja i Ted spotkaliśmy się na wspólnym obiedzie i tam zawarliśmy umowę. Interesującym jest, że ktoś, kto nic nie wiedział o rapie, rzekł: "W porządku, zróbmy to." Oczywiście Tupac pochodził z platynowej grupy Digital Underground. W takich sytuacjach oczywiście to nie przeszkadza.

Sleuth-Pro - Money-B starał się o rolę tego dzieciaka w "Juice". Podczas czytania scenariusza, zwróciłem uwagę na rolę Bishopa i wiedziałem, że Pac będzie do niej pasował idealnie. Zadzwoniłem do niego w drodze na przesłuchanie, a Tupac przestudiował scenariusz w samochodzie. Uwielbiał tą rolę.

Ernest Dickerson - Zdominował przesłuchanie. Jako aktor był wybitny. "Juice" został zrobiony przy bardzo niskim nakładzie, w bardzo krótkim terminie i nie mieliśmy czasu na próby. Naprawdę, od zrozumienia ról aktorów zależy ich wcielenie się w rolę. Jest to miara dobrego aktorstwa i Tupac to posiadał.

Shock-G - Pac zawsze mówił: "Jedyne co chciałem zrobić, to zagrać w filmie i wydać album. I zrobiłem to. Jeśli dzisiaj umrę, umrę szczęśliwy."

Karen Lee - Kolejny raz spotkałam Tupaca, kiedy wyszedł jego pierwszy album (2Pacalypse Now, 1992). Interscope zadzwoniło do mnie z prośbą, abym została jego publicystą. W jego biografii dziwną rzeczą było to, że pisało tam, iż jego ojciec nie żyje. A ja wiedziałam, że Billy Garland nie umarł, ale nic nie mówiłam. Kiedy zobaczyłam Tupaca, siedział ze słuchawkami na uszach i wyglądał dokładnie tak, jak jego ojciec 20 lat temu. Poszłam tam, przedstawiłam się jako jego publicysta, a potem powiedziałam mu, że jego mama przynosiła go do mnie, aby odwiedził mojego przyjaciela, kiedy był małym chłopcem. Nie uważałam, aby do mnie należało wypowiedzenie słów: "Tak więc, twój ojciec żyje."

Sleuth-Pro - Pac nienawidził policji. Nie szanował ich i wielokrotnie dawał temu wyraz.

Karen Lee - Tupac nie potrafił zrozumieć dlaczego znalazł się na pierwszych stronach gazet, kiedy został aresztowany w Atlancie (za strzelanie do dwóch nie umundurowanych funkcjonariuszy policji 31 października 1993). Ale kiedy zarzuty przeciwko Tupacowi oddalono, a funkcjonariusz w to zamieszany został uznany winnym (strzelania do samochodu Shakura i składania fałszywych zeznań) to informację tą umieszczono na powiedzmy 85 stronie i nikt nic o tym nie wiedział.

Kandall Hunter - Tamtej nocy Tupac uratował mi życie. Byłem w drodze na imprezę i skręciłem w złym miejscu. Skręciłem więc w drogę dojazdową i zacząłem wycofywać, zauważyłem, że idzie za mną dwóch ludzi. Mówili rzeczy w stylu: "Musisz się nauczyć prowadzić." Było ich dwóch białych oraz jedna dziewczyna. Jeden z facetów podszedł do mojego samochodu. Opuściłem szybę, a on mówi: "Pierdol się." Odpowiedziałem: "Nawzajem," i zamknąłem szybę. Następnie kopnięciem wybił mi szybę i zostałem zatrzymany na środku ulicy. Byłem gotów walnąć tego gościa, ale wtedy ten drugi wyciągnął 38-kę i wycelował we mnie. Zatrzymuje się samochód i ludzie nim jadący pytają: "Co się dzieje?" Jeden z facetów w samochodzie wyciąga broń i zaczęła się strzelanina. Wsiadłem do mojego wozu i czym prędzej odjechałem. Dopiero następnego dnia dowiedziałem się, że jednym z pasażerów tego samochodu był Tupac. Nie musiałem iść do sądu, tak więc nigdy nie spotkałem Tupaca, jednak to ja byłem powodem tego całego zamieszania.

Karen Lee - Tupac posiadał jeszcze jedną stronę osobowości, o której jeszcze nikt nie mówił. Pewnego razu byliśmy w Waszyngtonie, oglądaliśmy telewizję w samochodzie, a w wiadomościach mówili, że mała dziewczynka została pogryziona przez dwa pit bulle i że została odwieziona do szpitala. Odwołaliśmy lot i pojechaliśmy do szpitala, ponieważ on nalegał. Chciał wesprzeć rodzinę i powiedzieć matce, że będzie się za nią modlił. Później ci ludzie stali się bardzo bliskimi przyjaciółmi rodziny.

1994 - 1996 GŁOWA DO GÓRY

Charles Fuller - Byłem współoskarżonym w sprawie Tupaca o gwałt. Sądzę, że zostaliśmy wrobieni. Był to plan, aby zdobyć pieniądze. Zaraz przed tym, jak otrzymaliśmy wyrok (7 lutego 1995) Tupac powiedział, że sądzi iż zostaliśmy niesprawiedliwie oskarżeni. Tupac powiedział sądowi, że ja miałem ciężko i że zrobiłem w życiu rzeczy przez które mogłem wpakować się w kłopoty, ale on obiecał mnie od tego trzymać z daleka. Czuł się winny i gdy to mówił miał łzy w oczach. To naprawdę mnie poruszyło.

Tracy Robinson - Jego samopoczucie w więzieniu było naprawdę dobre, mimo tego, iż mówił, że było mu ciężko. Pewnego razu kiedy tam byłam, zastałam Shocka-G i grał on z Tupakiem w domino, po prostu się bawili. Oczywiście zawsze jest ciężko, kiedy nadchodzi czas, aby powiedzieć do widzenia.

Karen Lee - Widziałam jak Tupac zmienia się w więzieniu. Był bardziej skupiony, bo nie palił w ogóle trawy. Jego umysł był czysty i przez to wiele pisał.

Watani Tyehimba - Nikt z obozu Tupaca nie popierał jego przejścia do Death Row. Byliśmy wciąż rodziną, nie było to nic osobistego, on po prostu nie potrzebował niczyjej pomocy, nie potrzebował także tego wszystkiego, co się z tym ruchem wiązało.

Charles Fuller - Pac mógł samemu sprzedać 4 miliony płyt, co zresztą zrobił. A co zrobiło Death Row? Był on jednak zdecydowany to zrobić. Wdał się w tą całą sprawę z Biggiem i Puffym. Po jego przejściu do Death Row, nie kontaktowaliśmy się już więcej. Wydaje mi się, że on uważał, że jeśli nie poszedłem w ślad za nim do Death Row to okazałem brak lojalności wobec niego. Jednakże wciąż go kochałem. Koniec końców pewno znowu bylibyśmy razem, ale nie mieliśmy wystarczająco dużo czasu. To boli.

Spice 1 - Pac miał niewielkie mieszkanie na wzgórzach. Pojechaliśmy tam i właśnie tam po raz pierwszy powiedział mi swojej piosence "Hit' Em Up". Był wściekły jak cholera. Oryginalna okładka tego singla miała zawierać wizerunek głowy Puffy'ego połączonej z ciałem węża i głowy Biggiego połączonej z ciałem świni.

Tracy Robinson - On był aktorem. Nie sądzę, że on był niby takim wielkim bandytą. Potrafił zmienić swoją mowę lub głos, aby brzmieć jak Al Pacino, czy Robert De Niro. W głębi duszy był kochającym facetem, który chciał na świecie pokoju.

Gobi - Na taśmie wideo mam utrwalony moment, kiedy Tupac mówi: "Jeśli to pomoże w powstaniu centrów społecznych w całej Ameryce, to pocałuję Biggiego w policzek i razem z nim będziemy grać za darmo w tych właśnie ośrodkach mieszczących się w gettach."

Mickey Rourke - Można było powiedzieć, że to co pisali w gazetach, denerwowało go. Oczywiście bycie tym, kim on miał niby być - sukinsynem - może człowieka zmęczyć. Co by jednak nie mówić, ten sukinsyn potrafił grać. Pracowałem z najlepszymi aktorami na świecie, ale kiedy on się pojawił był tak prawdziwy, jak nikt inny chodzący do tej pory po tej planecie. W tamtym okresie jego gra była bardzo instynktowna, był niezwykle skupiony.

Ferman - Pracowałem jako inżynier w jednym ze studiów, które Death Row wykorzystywało cały czas. Pac był jednym z najszybszych raperów z jakimi kiedykolwiek pracowałem, jeśli chodzi o przyjście, napisanie tekstu i następnie jego zarapowanie. Jak tylko nagrał piosenkę, oczekiwał, że ją zmiksowałeś i masz gotową kopię. Pracowałem z nim 6 września 1996 roku, to była jego ostatnia sesja w życiu. Wiedziałem, że mamy nagrać piosenkę, którą zagrają, kiedy Tyson będzie wychodził na ring ("Let's Get It On"), jednak skończyło się na tym, że nagraliśmy jeszcze dwie inne. (Suge, Outlawz i Tupac) pojechali kręcić teledysk. Tupac jechał limuzyną, a Suge razem ze całą zgrają kolesi jechali czarnymi, sportowymi wozami. Pomyślałem sobie, że wygląda to, jak procesja pogrzebowa.

1996 - 1999 JAK DŁUGO BĘDĄ MNIE OPŁAKIWAĆ?

Frank Alexander - Kiedy opuściliśmy hotel po walce Tysona, wszyscy czekali na nas. Ochroniarze Suge'a i w ogóle. Jeden z nich podbiegł do Paca, szepnął mu coś do ucha i Pac zerwał się z miejsca. Dogoniłem go, kiedy bił Orlando Andersona. Tupac zadał cios, Anderson zadał cios, Tupac zadał jeszcze jeden i Anderson leżał już na ziemi. Złapałem Tupaca i rzuciłem go pod ścianę. W tym momencie wszyscy inni bili Andersona, ale Tupac już nie, ponieważ trzymałem go pod ścianą. Skończyło się i wyprowadziłem wszystkich z MGM. Wróciliśmy z powrotem do Luxoru i Pac zmienił ubranie. Kiedy odjeżdżali, towarzyszyła im cała świta samochodów. Znajdowaliśmy się na Flamingo, a następnie zatrzymaliśmy się na światłach. Zauważyłem jak podjeżdża ten Cadilac, był coraz bliżej BMW. Zobaczyłem jak wychyla się z niego ręka razem z bronią i wtedy padły strzały. Teraz wszystko dzieje się jakby w zwolnionym tempie. Lekarze wyciągają Paca z samochodu i nie widziałem, aby tryskała z niego krew. Krew znajdowała się na siedzeniach i na ziemi, gdzie go położyli. Jego oczy były zamknięte, wziął głęboki wdech. Wtedy to widziałem jak po raz ostatni oddycha samodzielnie.

Tracy Robinson - W szpitalu było pełno fanów, wszyscy okazywali swoją miłość. Kiedy znajdujesz się w tak kłopotliwym położeniu, nie jesteś już gwiazdą, jesteś po prostu człowiekiem, który potrzebuje miłośći.

Gobi - W szpitalu otrzymaliśmy dwie lub trzy śmiertelne groźby. Powiedzieli: "Przyjdziemy go wykończyć" Czasami wydaje mi się, że nie wystarczająco mocno kochaliśmy Tupaca, dlatego Bóg zabrał go z powrotem.

Leila Steinberg - W dniu, w którym zmarł, wyciągłam wszystkie jego wiersze, usiadłam i czytając je rozkleiłam się. Pac dał mi wiersz pt."In the Event of My Demise." ("W dniu mojej śmierci.") i zawsze powtarzał: "Będziesz to musiała pewnego dnia przeczytać i wtedy zrozumiesz, że jestem tu tylko przez jakiś czas i że moje dokonania są wielkie."

Gobi - Myślę, że powodem tego, że przewidział swoje odejście było to iż wiedział, że energia, która go otacza, przytłaczała go. Porównałbym go do Luke'a Skywalkera i miał wokół siebie energię na kształt Dana Vadersa, który kierował go w złą stronę. Jego śmierć jest wielką stratą nie tylko dla czarnych, ale dla ludzkości.